SEYAHATİN KORKULU RÜYASI OVERBOOKİNG

Son zamanlarda “overbooking” kelimesine sıkça rastlıyorum, özellikle de sosyal medyada. Seyahatimizi ciddi derecede etkileyecek beklenmeyen ve istenmeyen bir durum olduğundan bu haftaki köşe yazımı bu konuya ayırdım. Peki, nedir overbooking?

Overbooking: Havacılık ve otelcilik sektöründe yaygın bir uygulama olup bir hizmetin birden fazla kişiye satılması, bir başka deyişle aşırı rezervasyon anlamına gelir. Örneğin havayolu şirketinizin uçağın kapasitesinden daha fazla bilet satması halinde, uçuşunuz gerçekleşemeyebilir.

Biletim varken, böyle bir şey nasıl olur? diyeceksiniz. Haklısınız ama maalesef olabiliyor. Böyle bir durumda yolcu hem maddi hem de manevi kayıplar yaşıyor. Kişi bilet bedelini çoktan ödemiş ve diğer seyahat düzenlemelerini yapmışsa, her şey bir anda bozuluyor, bu da kişide hayal kırıklığına ve öfkeye yol açabiliyor. Üstelik Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği (IATA)’ne göre overbooking yasal bir uygulama. 

Havayolu şirketinin amacı tam kapasiteyle uçuşu gerçekleştirmek. Yolcu tarafından iptal edilen biletler olabileceğini var sayarak böyle bir uygulamaya gidiliyor. Çünkü boş koltuklar ciddi mali yük teşkil ediyor. Tabii bunu birtakım hesaplara dayanarak yapıyorlar. Yolcuların son dakikada planlarının değişebileceği dikkate alınıyor, geçmiş uçuşların verileri analiz ediliyor. Buna rağmen, bazen eldeki hesap çarşıya uymuyor, bilet alan tüm yolcular uçağa binmeye kalkınca sorun yaşanıyor. Aslında bu durumun şirket için de olumsuz yönleri var: her şeyden önce itibarı zedelenebilir. Müşteri kaybına yol açabilir. Bir takım masraflar, ödemeler yapmak zorunda kalacaktır. Ancak şirketler tüm bu maddi-manevi kayıplara karşın risk almayı tercih ediyor.

Böyle bir durumda havayolu şirketi ilk olarak gönüllü yolcuları tespit eder ve bu kişilere çeşitli haklar ve tazminatlar teklif eder. Kimsenin gönüllü olmaması ya da yeterli sayıda gönüllü bulunamaması halinde, havayolu şirketi bazı yolcuların uçuşunu iptal etmek zorunda kalır. Böyle bir durumla karşılaştığınızda yolcu olarak elinizden bir şey gelmese de unutmayın ki birtakım haklara sahipsiniz.

Bu haklar havayolu şirketine, uçuşun uzunluğuna ve rötar süresine bağlı olarak değişkenlik gösterebilir. Nedir bu haklar? Yolcunun beklediği süre boyunca yeme-içme masrafları karşılanır. Yolcunun konaklaması gerekiyorsa bu masraflar havayolu şirketine ait olur. Yolcuya telefon görüşmesi, faks ve e-posta kullanımının teklif edilmesi zorunludur. Yolcuya 100 euro ila 600 euro arasında değişen bir tazminat tutarı ödenir. Havayolu şirketi, yolcuya yeni bir uçuş bileti ayarlamakla mükelleftir. Yolcunun, maddi ve manevi kaybı fazlaysa ve uzlaşmaya gitmiyorsa Yargıtay kararına göre havayolu şirketine dava açma hakkı vardır.

Böyle bir durumla karşılaştığınızda haklarınızı ileri sürerken proaktif olun. Hak ettiğiniz tazminatı öğrenin ve daha yüksek bir miktar için pazarlık yapmaktan çekinmeyin. Gerekirse yasal işlem başlatın.

Tazminat tutarı, zararın sebebi ve zararın boyutuna göre değişkenlik gösterir. Zarar ne kadar fazlaysa sizlere ödenecek tazminat miktarı da o kadar yüksek olacaktır. Zarara uğramamış olsanız bile mahkeme, firmanın tazminat ödemesine karar verilebilmektedir.

Overbooking tazminatı alabilmek için birtakım şartların yerine getirilmiş olması gerekir. Örneğin kalkışa 45 dakika kalmış olmasına rağmen check-in yapılmadıysa herhangi bir tazminat ödemesi olmayacaktır. T.C. kimlik belgesi ya da pasaportu olmadan uçağa binmek isteyen yolcular için de ödeme yapılmaz. 

Seyahatiniz sırasında overbooking riskiyle karşılaşmamak için biletinizi satın aldıktan sonra mutlaka check-in saatini öğrenin ve check-in açıldığında hemen koltuk seçiminizi yapın. Bunun için havaalanına mümkün olduğunca erken gidin, kontuar sırasına girin. Alana giriş yaptıktan sonra da fazla oyalanmadan direkt kapınıza yönelin. Uçakların yanaşacağı kapı numaralarının değişebileceğini, çok uzak bir mesafede olabileceğini dikkate alın. Bayram, yeni yıl ya da resmî tatil günlerinde yolculuk yapacaksanız çok daha temkinli olmanızda yarar var. Eğer bagajınız yoksa ya da yalnızca kabin bagajınız varsa online check-in yapabilirsiniz. Böylece hem zaman kaybını önlemiş hem de overbooking riskini minimuma indirmiş olursunuz. Bir diğer çözüm yolu da seyahat sağlık sigortası poliçenize “overbooking teminatı” ekletmeniz olacaktır. Böylece yaşayacağınız mağduriyet, maddi anlamda güvence altına alınır.