SANATLARIN YAPI TAŞI: KALEMLER

Kalemin yapısı basit olmasına rağmen eskilere dayanan tarihsel bir gelişimi vardır. Mürekkebin keşfiyle başlayan kalemin serüveni bulunduğumuz döneme kadar gelmiştir. Günümüze kadar insanların duygu ve düşüncelerini aktarmasına yardımcı olan kalemin önemi arttıkça insanlar farklı sanatlar geliştirmiş ve bu sanatlarını kalemle icra etmişlerdir. Kalem bir sanat olmaktan ziyade sanata yardımcı konumda olmuştur. Geleneksel sanatlar için farklı ağaçları kullanarak süslemeli ve işlemeli kalemler yapan Ali Pekçağlar Türkiye’de tek diyebileceğimiz ustalardandır. Kendisi ile keyifli bir söyleşi yaparak kalemin dünyası ve incelikleri hakkında konuştuk.

Öncelikle davetimizi kabul edip bize yaptığınız çalışmaları anlattığınız için teşekkür ederim. Bize kendinizden bahsedebilir misiniz? Bu sanata nasıl ilgi duydunuz? Tam olarak yaptığınız işin belli bir adı var mı?

1983 Konya doğumluyum, aslında yetenekli ailenin bir ferdi olarak bu işe çok geç başlamış olmanın burukluğunu taşıyorum. Babam memurluk yaparken aynı zamanda hobi olarak kurduğu "ud" atölyesinde 2009'da bu işe beraber başladık. Hat sanatı ile uğraşan iki kız kardeşim Türkiye'nin önemli Hattatlarından Hüseyin Öksüz hocamızdan icazet alıyorlar. Daha sonra hat yazımında ölçüler büyüdüğü için de kaleme ihtiyaç duyuluyor ve hali hazırdaki atölyede babam ilk kalemi yapıyor. Kalem hocamız tarafından güncellenince iş farkında olmadan bize de yansıyor. Babam ilk etapta küçük bir çıkrık makinası ile tornalamayı öğretti ve bu iş sonrasında daha profesyonel ekipmanlarla kaliteli malzemelerle bir estetik arayışına dönüştü. Yaptığım işin belli bir adı konamamıştır. Kalem bazı sanatların icra edilmesinde aracı görevi gördüğü için bir meslek kolu olarak görülmemiştir. Eskiden insanlar genellikle kendi kalemlerini kendileri yaparlarmış. Özellikle son yüzyılda kalem üzerine ilgi artmış ve estetik açıdan süslü hobi kalemleri yaygınlaşmıştır.

Kalem nasıl yapılır ve hangi çeşit kalemler yapıyorsunuz? Kalem de kullandığınız malzemeler nelerdir?

Kalemler önceden bambu kamışı ucu ile açılır daha sonra mum isi toplanıp ezilip mürekkep yapılırdı. Kalem taşıyan kişi içinde kalemi mürekkebi taşınır kullanılırdı. Son zamanlarda geleneksel sanatlar adına eğitimler eski tablolar ve yazının teknik dünyası ve ruhu tekrar canlanmaya başlayınca uçları bambu olan kalemler üretilmeye başlanmıştı.  Hat, oblique ve kaligrafi kalemleri yapmaktayım. Bu kalemleri kişiye özel tasarımlarla süslemekteyim. Sayın Hüseyin Öksüz hocamın talebi üzerine kalem uçlarını abanoz ağacı, yılan ağacı, pelesenk gibi yapısı sert ve suya dayanıklı ağaçlar ile üretmeye başladık. Olumlu sonuçlar alınınca biraz da saplar üzerine estetik katılmasının güzellik katacağını düşündük. Ulaşabildiğimiz 60 farklı tür ağaç yanında diş ve kemik türevleri, kabuk ve boynuz türevleri (fildişi, mors dişi, antik mamut dişi, koç, bufalo ve geyik boynuzları) gibi çeşitli kehribar, mercan ve firuze taşları ile kalemleri işlemeye başladık. Bunun yanında gümüş, altın kakma, zümrüt ve yakut gibi işlemeleri de kullandık. Malzemeleri çeşitlendirmek için katalin, bakalit, akrilik, ebonit, pleksi epoksi gibi plastik kökenli materyaller ile; ud, sandal ağacı, kuka, narçıl gibi egzotik ahşaplar ile zenginleştirmeye çalıştık.

Yaptığınız çalışmalardan birisi de mühürler. Peki  mühür yapmaya nasıl karar verdiniz?

 Mühür aslında bir imzadır. Son zamanlarda kaligrafi ile paralel batı dünyasında ilgi görmeye ve hobi olarak kullanımı yaygınlaşmaya başlamıştır. Amerika'da jurnal ve günlük düzenleyen insanlar eskiyi yaşatmak için mühürlerin kullanımı yaygınlaşmıştır. Bizde mühürlerdeki eski formları güncelleme yapıp öncelikle Konya olmak üzere tüm Anadolu coğrafyasında bulunan tarihi sembolleri tekrar gün yüzüne çıkarma niyeti ile mühür yapımına başladık. Mühürleri genelde kişiye özel yapıyoruz. Bal mumu, damga mührü ahşap saplı ve eritme kaşığı ile beraber set haline getiriyoruz. İnsanlar genelde kitaplarında, mektuplarında ve günlüklerinde kullanıyorlar.

Son olarak bu sanat öğrenmek isteyenlere bir öneriniz var mı?

Tüm sanatların amacı insanın kendi içsel yolculuğunun dışa yansımasıdır. İnsan resim ya da müzik yapsın bunu soyut ve somut olarak hayatına gördüğü duygu üzerine yorumlar. Biz daha bu işin çok başındayız. Kendisine talip herkesin illaki yetenekleri vardır ve bunun ortaya çıkması için sevdiği şeylere yönelmekle  başlayabilirler. Bir işte usta olmak için o işi sevmek gerekiyor.  Her sanat taklit ile başlar, ama burada sanatçının Hak olduğu bilinci sizinde o elin gözün ruhun Onunla yansımasını seyretmektir vesselam.

Güzel ve keyifli bir sohbet için tekrardan teşekkür ediyorum. Ustamızın eserlerini görmek isteyenler için kendisinin instagram sayfasını yazıyorum. @kalemkes sayfasını buradan takip edebilirsiniz.