KATAR’IN ÇÖL GÜLÜ”TASARIMLI ULUSAL MÜZESİ

Bu yılın başlarında bir anda içimde bir yerlere gitme arzusu belirdi. Kışta kıyamette nereye gideyim derken Katar’a gitmeye karar verdim. Mevsim olarak ideal, mesafe olarak da fena sayılmazdı; ne çok yakın ne de çok uzak. Üstelik vize alma gibi bir derdim olmayacaktı.

Çarçabuk organize olup Şubat ayında Katar’ın başkenti Doha’ya doğru yola çıktım. Katar, resmî adıyla Katar Devleti,  Arap Yarımadası'nın doğusunda bulunan bir Basra Körfezi ülkesi. Orta Doğu’nun en küçük ülkelerinden biri olsa da zengin ve yüksek refah seviyesi ile önemli bir yere sahip. Başkent Doha, aynı zamanda ülkenin en büyük şehri ve ekonomi merkezi. Ülke ekonomisi petrol ve doğalgaz üzerine kurulu.  

Gezi günümün ilk saatlerini Katar Ulusal Müzesi’ne ayırdım. Daha önce hiç görmediğim bir tasarım harikası karşıladı beni. Bir saatim bu efsane yapıyı dışardan fotoğraflamakla geçti. İlk bakışta başka bir gezegenden gelen bir uzay gemisine benzettim. Dünyanın farklı köşelerinde çok sayıda müze görmeme rağmen hiç birinden bu kadar etkilendiğimi hatırlamıyorum.

Fransız mimar Jean Nouvel, bu fütüristik müzeyi tasarlarken “çöl gülü” olarak bilinen doğal bir oluşumdan ilham almış. Farklı çaplara ve kıvrımlara sahip disklerin kesişmesiyle oluşan yapının dış cephesi kum renginde. Çöl atmosferiyle uyumlu olması için özellikle bu renk seçilmiş. Jean Nouvel aynı zamanda mimarlık alanında en prestijli ödüllerden birisi olarak kabul edilen Pritzker Mimarlık Ödülü'nü kazanmış bir sanatçı.

Yapının bir diğer özelliği de müzenin merkezinde, Modern Katar’ın kurucusunun torunu Şeyh Abdullah Bin Jassim Al Thani’nin tarihi sarayının yer alması. Tarihi bina yıllarca hem ikametgâh hem de hükümet merkezi olarak kullanılmış. Müze binası yapılırken bu tarihi alanın korunmasına dikkat edilmiş.

Jean Nouvel, burası ile ilgili düşüncelerini şöyle aktarıyor: “…Doha’nın 1950-1960’lı yıllara ait fotoğraflarına bakıp bugünle karşılaştırınca, dünyanın bu kısmının ne kadar fazla değiştiğini anlamak mümkün. Burası küçük bir köyden bir başkent haline gelmiş. Öyleyse bu ülkenin değişen kimliğine tanıklık etme, onu tanımlama ve hakkında konuşma arzusundan daha doğal ne olabilir? Ve bu tanımlama sürecine, ülkenin fiziksel, beşeri ve ekonomik coğrafyasını, tarihi ile birlikte ilişkilendirecek olan bir Katar Ulusal Müzesi’ne somut bir ifade vermekten daha mantıklı ne olabilir? Bu rolü yerine getirmek için sembolik olarak bir yer belirlendi: Doha’daki Al Thani ailesinin beşiği; Bu yirminci yüzyıl macerasının başladığı mütevazı, asil ve sade bir saray…”

Müzenin içi de en az dışı kadar ilginç ve etkileyici. Doha Körfezi’ne bakan manzaralar sunan yapı, 40.000 metrekarelik devasa bir alanı kapsıyor. 1.5 km uzunluğundaki kıvrımlı bir yol üzerine yerleştirilen, “Başlangıç”, “Katar’da Yaşam” ve “Modern Katar Tarihi” temalı 11 galeriden oluşuyor. Ziyaretçilerin yolculuğu Arap Yarımadası’nın ve doğal ortamının oluşumundan başlayarak, çöl ve denizdeki doğal mirastan, modern Katar’ın politik gelişimine, petrolün keşfine ve Katar’ın günümüzde dış dünyayla olan ilişkilerine kadar uzanıyor. Arkeolojik objeler, özel üretilmiş sanat eserleri, maketler, duvarlara yansıtılan devasa boyutta film gösterileri ile Katar yarımadasının milyonlarca yıl önceki jeolojik tarihinden başlayıp adım adım ülkenin bugününe kadar geliyorsunuz. Bedevi etnografyasını belgeleyen materyaller tema olarak geniş bir yelpazede yer alıyor. Bedeviler tarafından kullanılan araç ve silahlar, mücevher, çanak çömlek ve kostüm gibi eşyaları görebiliyorsunuz. Sergilenenlerden daha çok sergileniş biçimlerine odaklanacağınız enteresan bir müze gezisi yapıyorsunuz.

Katar, 2022 Dünya Kupası’nın ardından sağlık, spor, eğitim ve kültür alanlarında Orta Doğu’nun en önde gelen ülkesi olma yolunda hızla ilerliyor. 1975'te açılan müze binasının yerine, yarım milyar dolara mal olan, 2019 yılında açılan bu prestijli yapı ile de kültürel ve sanatsal açıdan önemli bir yol kat ettiği söylenebilir.

Katar Ulusal Müzesi, Doha'nın sahil şeridini saran hilal şeklindeki Corniche’in hemen dışında yer alıyor. En yakın metro istasyonu sarı hat üzerindeki National Museum istasyonu. Katar'da yaşayan herkes için ücretsiz olan müze, turistler için 50QAR.

Bir gün yolunuz buralara düşerse, mutlaka birkaç saatinizi bu müzeye ayırmalısınız. Kültür ve tarihin içinde eşsiz bir yolculuk deneyimleyeceğinizden hiç kuşkunuz olmasın.

 

Adres:

Katar Ulusal Müzesi (National Museum of Qatar)

Museum Park Street, Doha, Katar

 

Yazı Ve Fotoğraf
Benian ÇULHAOĞLU