
Bu yılın başlarında bir anda içimde bir yerlere gitme arzusu
belirdi. Kışta kıyamette nereye gideyim derken Katar’a gitmeye karar verdim.
Mevsim olarak ideal, mesafe olarak da fena sayılmazdı; ne çok yakın ne de çok
uzak. Üstelik vize alma gibi bir derdim olmayacaktı.
Çarçabuk organize olup Şubat ayında Katar’ın başkenti Doha’ya
doğru yola çıktım. Katar, resmî adıyla Katar Devleti, Arap Yarımadası'nın doğusunda
bulunan bir Basra
Körfezi ülkesi. Orta
Doğu’nun en küçük ülkelerinden biri olsa da zengin ve yüksek refah seviyesi ile
önemli bir yere sahip. Başkent Doha, aynı zamanda ülkenin en büyük şehri ve
ekonomi merkezi. Ülke ekonomisi petrol ve doğalgaz üzerine kurulu.
Gezi günümün ilk saatlerini Katar Ulusal Müzesi’ne ayırdım.
Daha önce hiç görmediğim bir tasarım harikası karşıladı beni. Bir saatim bu
efsane yapıyı dışardan fotoğraflamakla geçti. İlk bakışta başka bir gezegenden
gelen bir uzay gemisine benzettim. Dünyanın farklı köşelerinde çok sayıda müze
görmeme rağmen hiç birinden bu kadar etkilendiğimi hatırlamıyorum.
Fransız mimar Jean Nouvel, bu fütüristik müzeyi
tasarlarken “çöl gülü” olarak bilinen doğal bir oluşumdan ilham almış.
Farklı çaplara ve kıvrımlara sahip disklerin kesişmesiyle oluşan yapının dış
cephesi kum renginde. Çöl atmosferiyle uyumlu olması için özellikle bu renk
seçilmiş. Jean Nouvel aynı zamanda mimarlık alanında en prestijli ödüllerden
birisi olarak kabul edilen Pritzker Mimarlık Ödülü'nü kazanmış bir
sanatçı.
Yapının bir diğer özelliği de müzenin merkezinde, Modern
Katar’ın kurucusunun torunu Şeyh Abdullah Bin Jassim Al Thani’nin tarihi
sarayının yer alması. Tarihi bina yıllarca hem ikametgâh hem de hükümet merkezi
olarak kullanılmış. Müze binası yapılırken bu tarihi alanın korunmasına dikkat
edilmiş.
Jean Nouvel, burası
ile ilgili düşüncelerini şöyle aktarıyor: “…Doha’nın 1950-1960’lı yıllara ait
fotoğraflarına bakıp bugünle karşılaştırınca, dünyanın bu kısmının ne kadar
fazla değiştiğini anlamak mümkün. Burası küçük bir köyden bir başkent haline
gelmiş. Öyleyse bu ülkenin değişen kimliğine tanıklık etme, onu tanımlama ve
hakkında konuşma arzusundan daha doğal ne olabilir? Ve bu tanımlama sürecine,
ülkenin fiziksel, beşeri ve ekonomik coğrafyasını, tarihi ile birlikte
ilişkilendirecek olan bir Katar Ulusal Müzesi’ne somut bir ifade vermekten daha
mantıklı ne olabilir? Bu rolü yerine getirmek için sembolik olarak bir yer
belirlendi: Doha’daki Al Thani ailesinin beşiği; Bu yirminci yüzyıl macerasının
başladığı mütevazı, asil ve sade bir saray…”
Müzenin içi de en az
dışı kadar ilginç ve etkileyici. Doha Körfezi’ne bakan manzaralar sunan yapı, 40.000
metrekarelik devasa bir alanı kapsıyor. 1.5 km uzunluğundaki kıvrımlı bir yol
üzerine yerleştirilen, “Başlangıç”, “Katar’da Yaşam” ve “Modern Katar Tarihi”
temalı 11 galeriden oluşuyor. Ziyaretçilerin yolculuğu Arap Yarımadası’nın ve
doğal ortamının oluşumundan başlayarak, çöl ve denizdeki doğal mirastan, modern
Katar’ın politik gelişimine, petrolün keşfine ve Katar’ın günümüzde dış
dünyayla olan ilişkilerine kadar uzanıyor. Arkeolojik objeler, özel üretilmiş
sanat eserleri, maketler, duvarlara yansıtılan devasa boyutta film gösterileri ile
Katar yarımadasının milyonlarca yıl önceki jeolojik tarihinden başlayıp adım
adım ülkenin bugününe kadar geliyorsunuz. Bedevi etnografyasını belgeleyen
materyaller tema olarak geniş bir yelpazede yer alıyor. Bedeviler tarafından kullanılan
araç ve silahlar, mücevher, çanak çömlek ve kostüm gibi eşyaları
görebiliyorsunuz. Sergilenenlerden daha çok sergileniş biçimlerine
odaklanacağınız enteresan bir müze gezisi yapıyorsunuz.
Katar, 2022 Dünya Kupası’nın ardından sağlık, spor, eğitim ve kültür alanlarında
Orta Doğu’nun en önde gelen ülkesi olma yolunda hızla
ilerliyor. 1975'te açılan müze binasının yerine, yarım milyar dolara mal
olan, 2019 yılında
açılan bu prestijli yapı ile de kültürel ve sanatsal açıdan önemli bir yol kat
ettiği söylenebilir.
Katar Ulusal Müzesi, Doha'nın sahil şeridini
saran hilal şeklindeki Corniche’in hemen dışında yer alıyor. En yakın
metro istasyonu sarı hat üzerindeki National Museum istasyonu. Katar'da yaşayan
herkes için ücretsiz olan müze, turistler için 50QAR.
Bir gün yolunuz buralara düşerse, mutlaka
birkaç saatinizi bu müzeye ayırmalısınız. Kültür ve tarihin içinde eşsiz bir
yolculuk deneyimleyeceğinizden hiç kuşkunuz olmasın.
Adres:
Katar Ulusal Müzesi (National Museum of Qatar)
Museum Park Street, Doha, Katar
Yazı Ve Fotoğraf
Benian ÇULHAOĞLU