Herkesi Yola Çıkmaya Davet Ediyorum…

HERKESİ YOLA ÇIKMAYA DAVET EDİYORUM…

Türkiye Gezginler Kulübü Başkanı  Prof. Orhan Kural’la

Hazırlayan- Mehpare Sözener

Değerli Hocam 226 ülkeyi gezmişsiniz. Pasifik’te bazı  küçük adalar ve Karayipler’de iki ada hariç tüm ülkeleri görmüşsünüz. Seyahat böceği içinize nasıl girdi?

Bende devamlı farklılık yaratmak hissi vardır. İlkokul 3 ya da 4. sınıftaken, anneme ‘bak bu yaşıma geldim, daha doğru dürüst Avrupa’yı görmedim’ demişim.  Her yaz tatilinde farklı rotalardan arabayla Avrupa’yı gezerdik. 1969-70 yıllarında Amman kasaba gibiydi. Ürdün havayollarının kalkmasına 2.5 saat daha vardı ama ismim anons yapıldı, gittim, ‘hadi binin kalkıyoruz, sizden ve 2 korumadan başka müşteri yok, biran önce gidelim’ dediler. Amman’da tarihi bir amfitiyatroyu gezerken bir grup insan gördüm, etrafında basın da vardı. Kral Hüseyin’in aralarında olduğunu ve benimle konuşmak istediğini öğrendim. Bana ‘ne arıyorsunuz burada’ diye sordu. Çünkü o kadar az turist geliyordu ülkeye.

Bazı ülkelerin karakteri vardır, bize anlatacağı bir hikayesi vardır gibi gelir bana. Size hiç böyle gelir mi? Hangi ülkede böyle hissettiniz?

Sinderalla’nın ülkesi Butan… İnsanları çok candan, hiç AVM yok. AVM’lerin sayısı arttıkça, karaktersizleşiyor ülkeler. Butan’a gidince bir anda 200  yıl öncesine gidiyorsunuz. Bina cepheleri motiflerle kaplı. Devlet memurları geleneksel kıyafetlerini giyiyor. Kralı da tanıyorum, ülkede sigara içmek, hayvan öldürmek, ağaç kesmek yasak. Futbol denen o uyuşturucu orda yok, okçuluk milli spor. Elçilik açmıyorlar, senede sadece 5000 turist kabul ediyorlar. Tüm bunları kültürleri bozulmasın diye yapıyorlar.

Venezüella’yı da severim. Halk çok cana yakın, otobüslerde dans ediyorlar. İki hafta Maracaibo’da ders verdim. İngiliz bir hocanın Caracas’da arabasını çalmışlar, hırsızlar 200 dolar karşılığında arabasını Maracaibo’dan alabileceğini söylemişler. 8 saatlik bu yolu kateden profesör arabasını 200 dolar verip  almış, bir ay sonra aynı olay yenilenmiş. Yine Maracaibo’dan gidip almış. Bir kaç ay sonra yine. İstemiyorum, yetti artık demiş. Yok bu son, alın demişler. Para da istemiyoruz. Arabada bir not bulmuş, profesör, bir de 400 dolar. Uyuşturucu ticaretimize yardım ettiğiniz için teşekkür ederiz. Meğer nasıl olsa İngiliz profesörü aramazlar diye uyuşturucuyu ona taşıtıyorlarmış.

Danimarka'ya ait Faroe Adalarında her yıl gençler Vikinglerden kalan bir adetle yüzlerce balinayı bir körfezde sıkıştırıp "erkekliklerini" ispat etmek için işkence yaparak, bıçaklayarak öldürüyorlar. Siz bunu protesto etmek için gittiniz. Sorumlu gezgin olmak gibi bir kavram var mı?

Sorumlu gezgin demek dünyanın her yerinde vatandaşlık görevini yapmak, demokratik sorumluluklarının bilincinde olmaktır, yanlışlıklarla mücadele etmektir. Kuzey Kore sınırında barakada askerler sigara içiyordu, hepsini dışarı çıkardım. Burada sigara içemezsiniz dedim. Komutan geldi ve askerleri dışarıda görünce şaşırdı. Neden dedi. Anlattım. Türk olduğumuzu öğrenince, savaşta bize karşı cephe aldınız, ne istiyordunuz bizden dedi. O zaman ben bir yaşındaydım, bilmiyorum diye cevap verdim.

Hiç ünlü birine rastladınız mı?

Hawaii Hilton’a indik, grubumuzu kaydetmeyi unutmuşlar. 3 saat sonra herkesi ayrı ayrı bloklara yerleştirdiler. Bana özür anlamında 4 odalı kral dairesi verdiler. Yan odaya sürekli basın gelip gidiyor. Odada kalan kişiyle merhabalaştım, odasına davet etti ve yarın konserim var, misafirim ol dedi. Sürekli siyah giyiniyordu, "hep matemdeyim, herşey üzüntülü" diye açıkladı kıyafetini. Konser sonrası kasetini hediye etti. Los Angeles'ta  otelde lobide kaset çantamdan düşünce sen Johnny Cash’i nereden tanıyorsun diye sordular. Seneler sonra ‘Walk The Line’ filmi ‘Sınırları Aşmak’ diye tercüme ettiklerinde itiraz ettim çünkü bana o hikayeyi anlattı. Sevdiği kız uyuşturucu kullanıyorsun, sarhoşsun diye yüz vermeyince o da sarhoş olmadığını kanıtlamak için düz çizgide yürümüştü ve ‘Walk The Line’ şarkısını yazmıştı.

Vietnam’da Aziz Nesin’in ülkesi dendiğinde ne hissettiniz?

Nesin babamın dostuydu ve onu Yahya Kemal Beyatlı’yla tanıştırmıştı. İlk gezi kitabıma ondan önsöz istediğimde, "Bugüne kadar sadece oğlumun ve Füsun Önal’ın kitabına önsöz yazmayı kabul ettim" dedi. Kitabı okuduktan sonra ‘Evliya Çelebi ile gezi edebiyatı bitti diye düşünürdüm, o zamanlar macera vardı, şimdi biniyorsunuz uçağa 12 saat sonra dünyanın öbür ucundasınız, ama güzel yazmışınız, anladım ki gezi edebiyatı henüz bitmemiş’ diye ekledi. O yüzden Nesin’in yurtdışında sorulması benim için çok önemli. Toplam 14 gezi kitabım oldu. Gün içinde not alıyorum, akşam da temize çekiyorum.

200 ülkede toplam 5000 konferans verdiniz. Dünyada en çok konferans veren kişisiniz. Etiyopya’dan bir seyahatten gelip ertesi gün bir ilköğretim okulunda bir seminer, sonraki sabah 3’de kalkıp şehir dışında bir alayda seminer. Enerjiniz hiç bitmez mi? Sırrınız ne?

Severek inandığım şeyi yapıyorum. Az uyurum, sadece 2 saat. Matematikte iyiyim, problem çözmede yardımcı olur. Bugünün işini yarına bırakmam.

Aşırı tüketim, futbol fanatikliğinin tehlikelerini, okumanın faydalarını, çevreciliği, gezme merakını anlatıyorum. Bu konularda artık sembol oldum. Gittiğim yerlerde elçiliklerle, üniversitelerle, dernek ve okullarla temas ediyorum. Bilgi alıyorum. Basın da geliyor konferanslara ve Türkiye’nin reklamı oluyor.

Gezginler kulübü kurma fikri nasıl doğdu?

Coşkun Aral ve Prof. Nadir Paksoy’la beraberdim. Aral, Tony Curtis’in ‘80 Günde Devrialem’ filmini seyretmiş. Bu devrialem fikri Londra gezginler Kulübünde karar verilmiş. Taksim’de daire kiralayalım dediler. Ben tarihi Sultanahmet’de eski bir bina satın aldım, kiracıyı bir sene çıkaramadım. Saldırıya uğradım, ardından kiracıyı çıkarabildim. Restorasyona başladım. Romanlar oturur mahallede. Mahalleli bana ve binaya hep sahip çıktı. Çimentolar aylarca kaldı, hiç birşeye dokunulmadı. Dünyada 30 kadar gezginler kulübüyle temas halindeyiz ve hepsi dediler ki, ‘en faali sizsiniz’. Şaşırıyorlar, hanım üye kabul etmemize ve hanım oranının bu kadar fazla olmasına. Takılıyorum, ‘bizde hanımlar beyleri öldürüp geziyorlar’ diye.

Benin fahri konsolosu nasıl oldunuz?

Benin cumhurbaşkanıyla tanıştım. Konsolos olabilmek için iki ülkenin meclisinden de onay alınması gerekiyor ve iki cumhurbaşkanının imzası gerekiyor. İncelemek için üç kişi geleceğiz dediler. Gelenleri ağırlamak için para lazım. Bir kişi gelin dedim. Armada Hoteli sponsor oldu. Bir arkadaşım milleriyle uçak bileti aldı. Geldiklerinde gezdirdim ve TV programımda konuk yaptım. Bir sene sonra beni kabul ettiler.

 Siz aslında nereye aitsiniz?

Her yere... Bir yere ait olmayı sevmiyorum. İstanbuldayken bile atlayıp metroya gezerim. Küçük Pazarı kimse bilmiyor. İstinye Parkı sorsam bilirler. Gültepe’ye ilk otobüs konduğunda atlayıp nasıl bir yer diye gidip gezdim. Öğrenciyken Türkiye’de görmediğim sadece Muş kalmıştı. Otobüse binip gittim, 4 saat gezip döndüm. Anneme söylemedim. Couchsurfing ile 30 üniversite öğrencisi ağırladım evimde. Gezen gencin hayatta daha başarılı olduğuna inanıyorum. Problem çözme, lisan kullanma, insanlarla kaynaşma, tanışma konusunda daha başarılılar, farklılık yaratıyorlar. Herkesi yola çıkmaya davet ediyorum.