
Her mevsim ülkemizin, bölgelerinde, yöre ve köylerinde farklı farklı telaşlara şahit oluruz. Kimi bölgede üzüm pekmezi kaynatılır, kimi bölgelerimizde kırmızıbiber kurutulur. Bazı bölgelerimizde zeytin hasadı ve kurması telaşesi yaşanırken, diğer bir bölgemiz çam fıstığı kırma telaşesindedir. Tarhanaydı, salçaydı turşuydu, sirkeydi, nar ekşisiydi, tulum peyniriydi, pestiliydi derken bu tatlı telaş yıl boyu ülkemizin çeşitli bölgelerinde sürer gider.
Siz bu yazıyı okuduğunuz sırada Akdeniz kıyısında yani hasat edilmiş nardan nar ekşisi yapma uğraşı ya bitmiş yada bitmek üzere olacak. Ekim ayı ortalarında bizde nar ekşisi yapımına denk geliyoruz. Oturup sohbet ettiğimiz köylüler işin ne kadar zahmetli olduğunu, hangi aşamalardan geçtiğini anlatıyorlar, hak veriyoruz.
Dalından toplanan narlar, genelde bayanlar tarafından taneleri ayrıldıktan sonra bir çuvala konulup şırası çıkarılıyor. Bu hiçte kolay değil. Bayanlar tarafından saatlerce uğraşılarak taneleri çıkartılan narların kabukları kurutulduktan sonra odun gibi ateş için yakıt olarak kullanılıyormuş. Taneleri ise çuvala konulup, sadece çekirdeklerin posası kalana kadar çiğneniyor. Çıkan su altında odun yana koca bir kazana alınıp kaynatılmaya başlanıyor. Çok uzun süre kaynatılan şıraya zaman zaman nar suyu ilave edilerek 6 ila 8 saat kaynatılıyor. Ancak bu zamanın sonunda bir kıvama gelen nar şırası, isteğe göre daha fazla kaynatılarak daha koyu kıvam alması sağlanıyor. Kalan çekirdek ve posa ise boşa gitmiyor, hayvanların yemlerine karıştırılıyormuş. Nar ekşisi yapımı,tıpkı üzüm pekmezi yapımına benziyor.
Narı çok olan yaptığı nar ekşisini satıyormuş, az olanlarsa yaptıkları ekşiyi aile akraba arasında paylaşıp tükettiklerini belirtiyorlar. Yaklaşık 10 kğ nar’dan 1 kğ ekşi elde ettiklerini belirten köylüler söyle söylüyor “Hiç birimizin çok fazla nar üretimimiz yok. En fazla üreten bile ancak kapısının önünde gelen geçene satabilecek kadar ürete biliyor. Öyle markete bakkala verecek kadar üreten yok diyebiliriz” diyorlar. Marketlerde ki nar ekşilerini sorduğumuzda”Ağzımıza sürmeyiz, en iyisinin bile ne olduğu meçhul”diye ekliyorlar.
Salata, dolma, kısır,çiğ köfte vb. yiyecekle afiyetle tükettiğimiz nar ve nar ekşisi tam bir şifa deposu.Narın faydalarını şöyle ifade edebiliriz.
Nar bol miktarda C vitamini, polyphenol, demir, potasyum içerir ve bağışıklık sistemini kuvvetlendirir. Ayrıca kolestrol ve şekeri dengeleyen nar, kanser hücrelerinin gelişmesine engel olurken, kalp sağlığının korunmasında da yardımcı olur. Ayrıca, Nar meyvesi B5, B6, C ve E, C, B1 ve B2 vitaminlerinin yanında zengin potasyum, magnezyum ve folat içeriyor. Nar, neredeyse bilinen her antioksidanı içermesiyle meşhurdur. Nar’ın kilo vermeye yardımcı olduğu biliniyor. Nar da lif oranı yüksektir ve lifli gıdaların insana tokluk hissi verdiği de biliniyor
Kısaca saymakla bitiremeyeceğimiz faydaları olan Nar meyvesinin şimdi tam zamanı. İster meyve olarak ister ekşi sos olarak bol bol tüketmeliyiz.
Yazı Ve Fotoğraf
Mustafa Palaz