BUZ TIRMANIŞI ERZURUM UZUNDERE

 Mevsim ilkbahar, vadiden aşağı akan su, insana huzur ve dinginlik hissi verir, fakat kışın bu görsel şölen farklı bir manzaraya, dev bir buz şelalesine dönüşüyor. Bu manzara ona tırmanmak isteyenlerin rüyası haline geliyor. Yüksek efor isteyen bu tırmanışlarda sporcular önceden hazırlık yaparak yaşam kalitesini ve beden sağlığını dengede tutmaları gerekiyor.

Türkiye’de buz tırmanışı yapmak için uygun ve donmuş şelaleler açısından en zengin bölgenin Erzurum Uzundere olduğu söylenebilir.

Buz tırmanıcıları, sabahın ilk ışıkları ile birlikte farklı ülkelerden gelen sporcular hedefe ulaşmak için buz tutan yollar ve köprülerden zevkli bir yürüyüşe başlarlar. Aslında bu, tırmanış öncesi hem tırmanışa hem de ekip çalışmasına bir hazırlıktır.

Her buz tırmanışı için farklı rotalar ve zorluklar bulunuyor. Her ne kadar çığ tehlikesi bulunmasa da sporcular bu yürüyüşte kar kaplı alanda yürürken düşme ve sakatlanmalara karşı çok dikkat etmektedirler.

Tırmanma bölgesine ulaşan sporcular titizlikle kullanacakları tüm malzemelerini tekrardan gözden geçirerek hazırlıklara başlarlar.

Buz tırmanışı, donmuş sulardan oluşan tırmanış rotalarını içeren bir tırmanma disiplinidir. Rotayı tırmanmak için buz tırmanıcısı özellikle özel tasarım kramponlar, emniyet kemerleri, buz vidaları ve iplerle, düşmeye karşı buzda emniyet alan sporcular için kazma, çekiç, karabinalar, kask, soğuk havaya karşı kıyafetler de vazgeçilmezdir.

Azerbaycan’dan misafirimiz olan, UIAA’ya bağlı Buz Tırmanışı Komisyonunun icra sekreteri, UIAA gençlik komitesi başkanı, Azerbaycan Dağcılık Federasyonu başkanı, Avrupa-Asya Dağcılık ve Tırmanma Derneği Başkanlık Divanı Üyesi olan Israfil Ashurly, kendisi ile birlikte bulunan ekibe rotayı belirleyerek liderlik yapıyor.

Çetin ceviz isimli şelale heybeti ve geniş alanı ile en görkemli olanlardan birisidir. Aynı anda birkaç takım tırmanış yapabilmektedir. Her tırmanışta alttaki sporcunun emniyetinden sorumlu olan düşme risklerine karşı emniyet ipini takip eden bir sporcu bulunmaktadır.

Sporcular, şelalelerin en önde gelenlerinden Anatolia Pillar,  Çetin ceviz, Yolaltı, Soru İşareti, Sol Kroşe ve Sakala Çarpan Şelaleleri başta olmak üzere yükseklikleri 25 ile 300 metre arasında değişen 28 farklı şelaleye tırmanış gerçekleştirmektedirler.

Zorlu bir yürüyüş sonrası hedefe ulaşılır. Deneyimli insanlar bu buz tutan şelaleye tırmanarak zirveye ulaşıp gurur ve mutluluk yaşarlar.

Nadya Oleneva

            14 Ekim 2023 yılında 38 yaşında 8.167 metre (26.795 feet) yükseklikte Nepal’deki Dhaulagiri I’in zorlu tırmanışını gerçekleştirirken trajik bir sonla karşılaşan Rus dağcı Nadya Oleneva, 2020 yılında Erzurum’un Uzundere ilçesinde, yine elim bir kazada aramızdan ayrılan Emrah Özbay anısına her yıl düzenlenen buz tırmanışlarında konuğumuz olmuştu.

Nadya Oleneva Rusya'nın seçkin kadın dağcılarından birisi ve prestijli Piolet d’Or ödülüne iki kez aday gösterilen dağcı onuruna sahipti. Kadın dağcılara verilen önemli ödüllerden Rus ödülü olan Steel Angel’a dört kez aday gösterilmiş iki kez kazanarak ismini dağcılık dünyasına duyurmuştu.

 

            Otuz sekiz yaşındaki Nadya Oleneva dünyanın en iyi tırmanıcılarından biriydi. Mükemmel bir büyük duvar tırmanıcısı ve dağcılık eğitmeniydi ve kariyeri boyunca teknik açıdan birçok zor tırmanış gerçekleştirmiş oldukça deneyimli bir dağcıydı.

 

Nadya Oleneva, Roman Abildaev ve Rasim Kashapov 8.167 metrelik Dhaulagiri oksijen takviyesi olmadan tırmanıyorlardı.  Cumartesi sabahı erken saatlerde tırmanışa başladılar. Dört saat sonra Abildaev 6.680 metrelik Kamp 2’ye ulaştı. Üç dakika sonra Kashapov geldi ve Oleneva'yı beklediler ama Oleneva gelemedi. Kashapov onun nerede olduğunu görmek için geri döndü ve araştırmalara başladı. Maalesef onun yürüyüş bastonunu ve yokuştan aşağı kaydığına dair kanıtları buldu.  Kashapov ile Abildaev tüm aramalarına rağmen akşam karanlığına yaklaştıklarından Ana Kamp'a inmek zorunda kaldılar.

 

Sonraki günlerde arama kurtarma ekipleri Oleneva’nın cansız bedenini yaklaşık 6 bin 100 metre yükseklikte bulunduğunu açıklamaları üzerine tüm umutlar son buldu.

 Her yıl şubat ayında yapılan bu tırmanışta sporcular festival öncesi  erken yatıp iyi dinlenip yüksek bir enerji ile Erzurum / Uzundere’nin kuzey doğusuna bulunan Cevizli’ye doğru yola düşmekteler. Güzergâh üzerinde bulunan Tortum Gölü ve Tortum Şelaleleri bölgeye gelen ziyaretçiler için ayrı bir güzellik taşımaktadır. Tortum Gölü’nde bulunan şelalelerden birine ulaşabilmek için yerel halkın balıkçılıkta kullandığı küçük tekneler ile hedefe ulaşmak gerekmektedir.

Tortum Gölü, Erzurum ilinin Uzundere ilçesi sınırlarında Tortum Çayı üzerinde 18. yüzyılda oluşmuş bir heyelan set gölüdür. Kemerli Dağ yamacından kopan kalker blokları çayın önünü kapatmış, yaklaşık 50 m yüksekten düşen sular Tortum Şelalesi’ni oluşturmuştur.

Tortum Şelalesi

Dünyaca ünlü sporcular, olağanüstü bir gayret ve çaba göstererek 25 ila 300 metre arasında değişen şelalelere nefes kesen tırmanışlara imza atarken Zaman zaman renkli görüntülere sahne olmaktadır.

Günün sonunda tırmanıştan dönen sporcuların yanan ateşin başındaki muhabbetleri ve tırmanış ile ilgili yaşadıklarını anlatmaları ile son bulmaktadır. 

2014 yılında geçirdiği bir kaza sonucu hayatını kaybeden Türk Dağcılık Milli Takım Sporcusu ve Türkiye Dağcılık Federasyonu Antrenörü Emrah Özbay’ın anısına gerçekleştirilen tırmanışlar, Tortum ve Uzundere’de yapılmaktadır

Dünyanın önde gelen profesyonel sporcuların katıldığı zorlu buz etabında son dönemde Emrah ÖZBAY’ın da arkadaşı olan Dokuz Eylül Üniversitesi Sağlık Kültür Spor Daire Başkanı Çetin BAYRAM çabaları ile Dokuz Eylül Üniversitesinin katkılarıyla, İzmir ilinde kaya tırmanışının da dâhil edilmesiyle festival daha da renkli bir hale gelmiştir.

 Uzundere İlçesi Cevizli Köyü’nde geçtiğimiz yıllarda keşfedilen adını Dokuz Eylül Üniversitesinden alan ‘Dokuz’ ve ‘Eylül’ ismi verilen 2 şelale ile yeni rotalar dâhil edilmiş oldu.